طرح جدید عنان ظاهرا شامل تشکیل گروه تماس با شرکت قدرت‌های جهانی و کشورهای منطقه است

همزمان با انتشار اخبار ضد و نقیض از وقوع کشتاری دیگر در سوریه، منابع خبری از احتمال طرح جدید نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب برای حل بحران سیاسی سوریه و مخالفت هایی با مشارکت ایران در این طرح خبر داده اند.

روز پنجشنبه، ١٨ خرداد (٧ مه)، به نقل از "برخی منابع دیپلماتیک" گزارش شد که احتمال دارد کوفی عنان، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه، طرح جدیدی را برای خاتمه دادن به بحران سیاسی در این کشور به اعضای شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهد.

به گفته منابع دیپلماتیک، آقای عنان از شورای امنیت سازمان ملل خواهد خواست تا یک "گروه تماس جدید" متشکل از کشورهای عضو دایم شورا - آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه - و تعدادی از کشورهای منطقه تشکیل دهد تا با نفوذ در طرف های درگیر در سوریه، به پایان دادن بحران در این کشور کمک کنند.

با انتشار این خبر، دولت های آمریکا، بریتانیا و فرانسه پیشاپیش مشارکت ایران در هر طرح مربوط به حل بحران سوریه را مردود دانستند و ویلیام هیگ، وزیر خارجه بریتانیا، که در اجلاس گروه دوستی سوریه در استانبول شرکت کرده بود، گفت که مشارکت ایران در چنین طرحی، آن را به تشکیلاتی عاطل و بی اثر تبدیل می کند.

وزیر خارجه آمریکا نیز، که در همین نشست حضور داشت، گفته است که مشارکت ایران در اقدام برای برقراری صلح در سوریه "غیرقابل تصور" است زیرا ایران صرفا در صدد "صحنه آرایی مناسبی" برخواهد آمد تا حکومت سوریه بتواند با خیال آسوده تری به کشتار مردم خود ادامه دهد.

همزمان، رئیسان جمهوری روسیه و چین در بیانیه مشترکی در پایان اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، با هرگونه مداخله خارجی برای برکنار بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، مخالفت کرده و گفته اند که بحران سیاسی سوریه باید از طریق گفتگو حل و فصل شود.

همچنین، معاون وزارت خارجه روسیه در یک نشست خبری در مسکو گفته است که اجرای طرحی مشابه یمن برای حل بحران سوریه تنها در صورتی قابل قبول است که "مردم سوریه خواستار آن باشند" اما مشخص نکرده است که بدون برگزاری انتخاباتی با مشارکت آزادانه تمامی احزاب و گروه ها، که خواست اصلی مخالفان بشار اسد است، چگونه می توان از نظر مردم سوریه در این زمینه مطلع شد.

اول سال جاری، در حالی که اختلاف بین مخالفان و موافقان علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری یمن، این کشور را در معرض جنگ داخلی قرار داده بود، آقای صالح با تفویض قدرت به معاون خود در برابر مصونیت از پیگرد قانونی موافقت کرد و به بحران سیاسی آن کشور پایان داد.

اگرچه اعتراضات سیاسی در یمن با خشونت همراه بود، اما در مقایسه با حکومت سوریه، نیروهای دولتی و طرفداران رئیس جمهوری در برخورد با معترضان خشونت به مراتب کمتری به خرج دادند و تلفات به مراتب کمتری برجای گذاشتند.

کشتار جدید

همزمان، مخالفان حکومت سوریه گفته اند که در حمله افراد مسلح به روستای مزرعة القبیر، واقع در استان حما، دست کم پنجاه و پنج نفر، که اکثر آنان از اعضای یک خانواده بودند، به قتل رسیده اند.

مخالفان بشار اسد و کشورهای غربی وابستگان به حکومت را به ارتکاب کشتار القبیر متهم کرده اند

گروه موسوم به ناظران حقوق بشر در سوریه، مستقر در لندن، در گزارش خود در این مورد گفته است که با تشخیص هویت چهل و نه تن از قربانیان این کشتار، از جمله هجده زن و کودک، معلوم شده است که اکثر آنان عضو خانواده ای به نام الیتیم بوده اند.

این گروه افزوده است که در حمله دیگری که روز گذشته در نزدیکی همین روستا روی داد، شش غیرنظامی دیگر هم به قتل رسیدند.

پیشتر، منابع مخالفان دولت سوریه شمار کشته شدگان حمله القبیر را بین ٨٧ تا ١٠٠ نفر گزارش کرده بودند.

گروه ناظران حقوق بشر سوریه و شورای ملی سوریه، متشکل از جمعی از مخالفان حکومت بشار اسد، شبه نظامیان طرفدار رئیس جمهوری را مسئول این کشتار معرفی کرده اند.

منابع دولتی سوریه نیز وقوع "کشتار" در روستای القبیر را تایید کرده اما آماری متفاوت در این مورد ارائه داده و گروه های "تروریستی" را عامل آن دانسته اند.

روز پنجشنبه، خبرگزاری دولتی سوریه - سانا - با متهم کردن رسانه های خارجی به دروغ پردازی در مورد این واقعه، گفت که "یک گروه از تروریست های مسلح روز گذشته به روستای مزرعة القبیر، در بخش معرزاف در استان حما حمله کردند و نه نفر مرد، زن و کودک را به قتل رساندند."

خبرگزاری سوریه به نقل از یک منبع رسمی نوشته است که "در پی وقوع این جنایت هولناک، مردم محل خواستار مداخله نیروهای ارتش برای محافظت از مردم و متوقف کردن حملات تروریستی شدند و نیروهای اعزامی توانستند تروریست ها را از پای درآورند و از آنان مقادیری اسلحه و مهمات شامل نارنجک انداز آر پی جی، مسلسل و نارنجک به دست آورند" اما از تعداد "تروریست های" کشته شده آماری نداده است.

رسانه های دولتی سوریه و برخی منابع خبری در ایران "تروریست‌ها" را عامل کشتار القبیر معرفی کرده اند

در ایران هم خبرگزاری فارس، که معمولا گزارش های رسانه های دولتی سوریه در مورد حوادث آن کشور را با تفاسیری منعکس می کند، نوشته است که "تروریست های سوریه دو هفته پس از کشتار فجیع کودکان در الحوله، جنایت هولناک دیگری را در نزدیکی شهر حما مرتکب شدند."

این خبرگزاری از کشته شدن ٧٨ زن و کودک و افراد سالخورده خبر داده و گفته است که برخی از این افراد با "چاقو ذبح شده اند و به نظر می رسد ٣٧ نفر دیگر هم ربوده شده اند و احتمالا اجسادشان در محل دیگری یافت خواهد شد."

فارس افزوده است که در پی وقوع این حادثه، رسانه های غربی و عربی مدعی شدند که این روستا زیر آتش تانک قرار گرفته و گفته است که منابع سوری این اتهام را رد کرده اند.

خطر جنگ فرقه ای

در مقابل، برخی از ناظران این نظر را مطرح کرده اند که احتمالا شبه نظامیان موسوم به شبیحه، که از آنان با عنوان ماموران لباس شخصی نهادهای امنیتی یاد می شود، و یا دیگر گروه های طرفدار حکومت عامل کشتار مردم هستند.

به گفته آنان، با افزایش بی ثباتی در سوریه و احتمال سقوط حکومت که در تحت تسلط اقلیت علوی مذهب این کشور قرار دارد، ممکن است برخی از افراد طرفدار حکومت به منظور ارعاب مخالفان، به کشتار غیرنظامیان دست بزنند و در این اقدام، از حمایت تشکیلات متعدد امنیتی برخوردار باشند.

کشورهای غربی مشارکت ایران در اجرای طرح جدید عنان را پیشاپیش منتفی دانسته اند

وقوع پی در پی کشتار غیرنظامیان این نگرانی را نیز در پی آورده است که ممکن است اقدام به واکنش خشونت آمیز اکثریت سنی سوریه منجر شود و با گسترش اقدامات تلافی جویانه، سوریه را به سوی جنگ داخلی تمام عیار سوق دهد.

در چنین صورتی، این خطر هم وجود دارد که جنگ فرقه ای در سوریه به بعضی کشورهای منطقه هم سرایت کند و حتی خطر درگیری گسترده تر بین کشورها را در پی آورد.

منتقدان بشار اسد او را متهم کرده اند که برای حقظ قدرت، از کشاندن سوریه به جنگ داخلی نیز ابایی ندارد و به منظور بهره برداری از نگرانی بین المللی از عواقب منطقه ای چنین وضعیتی، به اختلاف فرقه ای در سوریه دامن می زند.

روز پنجشنبه، هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، دولت سوریه را به دست داشتن در کشتار القبیر متهم کرد و گفت "رژیمی که از چنین جنایتی حمایت می کند وجدان ندارد و نباید برجای بماند."

دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا هم دولت سوریه را مسئول کشتار القبیر دانسته و گفته است که چنین وقایعی نشان می دهد که حکومت بشار اسد مشروعیت خود را از دست داده است.

اعتراضات سوریه در ماه مارس سال گذشته با تقاضای اصلاحات سیاسی و مبارزه با فساد حکومتی آغاز شد و اگرچه بسیاری از مردم سوریه و کشورهای غربی انتظار داشتند بشار اسد به خواست معترضان پاسخ مساعد دهد، وی به اعزام واحدهای ارتش برای سرکوب اعتراضات مبادرت ورزید.

شدت گرفتن خشونت در برخورد با تظاهرات اعتراضی باعث شد تا برخی از نظامیان مخالف حکومت، ترک خدمت کنند و برای مقابله مسلحانه با نیروهایدولتی، تشکیلاتی را با عنوان "ارتش آزاد سوریه" ایجاد کنند.